در کنار باختری کویر، شهری آرام با هوایی دل پذیر قرار دارد هرچه این شهر در دل کویر است اما   در پرتوی چشمه ساران باغسارانی که انبوه  درختان و زیبایی

هایی خود نمایی میکند .

این شهر ارام که از مهبتی این چنین برخوردار است (( شهرستان نطنز )) نام دارد . که از زمان های بس دور جایگاه مردم ایران زمین بوده است.

ولی به علت نبودن تاریخ تمدن در این باره تنها با توجه به شواهد موجود یعنی آثار به رجای مانده      از آن زمان های کهن که در سراسر نطنز پراکندهاند باید بررسی شود

امید است به همت  و کوشش مسئولین ساز مان میراث              فرهنگی ایران چهره این اثار زدوده شود و گوشه ای تاریک دیگری از تاریخ این سرزمین

روشن و اشکار شود .

مهمترین آثار  عبارتند از :

محوطه باستانی سیمان از 7500  سال پیش ، تپه های ابذر و مستی از 8000 سال پیش محوطه باستانی شاه نظر بیک از 6500 سال پیش ،

قلعهی طرق از زمان اشکانیان ( هم زمان با ارگ بم) رباط معین آباد مشهور به رباط سنگ و آتشکده شهر نطنز از زمان ساسانیان ، مجموعه شگفت انگیز

مسجد جمعه : شامل" گنبد دیلمی ، شبستان های مسجد از زمان سلجوقی تا ایلخانی  آرامگاه شیخ نورالدین ، مساجد روستای طرق و سرشک ،از دورهی

ایلخان ها ( سده هشتم ه.ق)

مجموعه اثار نفیس کوی افوشته :

بنای شاگرد خلیفه ، کاروانسرای میر ابوالمعالی مشهور به قله کوه ،کاخ های شاه عباسدر عباس آباد و تاج آباد قلعه کر شاهی یا دژجنگی نایب حسین  

در این مقاله از گنبد باز که یکی از شاهکار ترین هنر معماری است وبر فراز قله کوهی  واقع در جنوب قربی شهر نطنز در زما ن شاه عباس اول

صفویه بنا شده ، یاد میشود. 

·       گنبد باز

بر فراز یکی از از رشته های کوه کرکس واقع در جنوب غربی                 شهرستان نطنز گنبدی قرار دارد که ذاز دور بنایی کوچک به نظر میاید

در مورد ساخته شدن این اثر قدیمی تر ها چندین مطلب گفته اند      

گویند روزی شاه عباس اول   در پیرامون این کوه ضمن شکار به به چشمه ای برخورد نموده و چون آهنگ خوردن آب می نماید باز شکاری او به کمک بال

هایش آب را میریزد و چون

ظرفه دیگری از آب به دست شاه میدید دوباره باز از خوردن آب جلو گیری میکند ، و چون چندین بار دیگر این کار را انجام میدهدشاه غضبناک شده و

با سلاح خود آن باز را میکشد شاه در آن لحضه ناراحت شده و احساسی به او دست میدهد و دستور باز رسی آب را میدهد مامورین وی پس از مدتی ،

ماری مهیب یا به گفته مردم (اژدهایی)  در سرچشمه آب پیدا میکنند . که ضمن آشامیدن آب ، آب را نیز به زهر خود آلوده کرده . و چون شاه از این

رویداد باخبر شد و مفهوم کار های باز را فهمید . دستور میدهد برای بازی که جان خود را فدا کرده ،آرامگاهی در بالاترین نقطه این کوه بزنند .  و گویند مسالح

مورد نظر با بزکه در بالا رفتن از کوه مهارت خاصی دارد برده شده است.

اما داستان بالا بیشتر جنبه ی افسانه ای دارد و در  کتاب زندگانی شاه عباس اول  ؛تالیف نصرالله فلسفی  داستان و روایت دیگری ذکر شده

است                                      

سید حسین اعظم واقفی   ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ ا  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  ویراستار : سجاد رشیدی